Calvinist

Dit weer vind ik heerlijk. Zonovergoten, niet te warm, fris in de ochtend en avond. Ik geniet er ontzettend van. Vanochtend zat ik heerlijk achter in de tuin over het weer te lezen in het kader van mijn opleiding tot molenaar. Vandaag is het ook nog weer, waarbij de molen mooi rustig draait. Geen vuiltje aan de lucht en nog een beetje wind ook. Mooier wordt het niet.

En toch voel ik me schuldig: het is maandagochtend en heel Nederland is aan het werk. Mensen gaan in de nachtdienst, mensen zitten in de trein en auto of op kantoor. En ik? Ik geniet van het leven. Naast mij spelen de buren verstoppertje met hun hond en aan de andere kant wordt piano gespeeld. Ik lees de ingezonden brief in Trouw van de zonen van Jaap van Delden. Ik heb veel respect voor de mensen in de ziekenhuizen als Rijnstate, Bernhoven en het Elisabeth tweesteden ziekenhuis, waar ze knetterhard hebben gewerkt het afgelopen jaar. En ook bij de GGD´en waar ze testen en vaccineren. Zo’n brief is mooi. Jaap is blijkbaar ook een Trouw lezer en (dus) mogelijk ook een calvinist. Ik ken hem verder niet.

Trouw, 14 juni 2021

Wat kenmerkt een calvinist? Wikipedia geeft aan dat in het spraakgebruik met calvinisme een verzameling eigenschappen wordt bedoeld die typisch Nederlands zouden zijn, daaronder ingetogen gedrag, ingetogen in het uiten van emoties, niet te koop lopen met je successen, kapitaal hebben of bezittingen en daar weinig waarde aan hechten, starheid in principes, arbeidsethos en waarden als soberheid, zuinigheid en lijdzaamheid.

Ik herken me in een deel van die eigenschappen, met name waar het gaat om het arbeidsethos. Daar komt ook mijn schuldgevoel vandaan. Bij ons thuis was werk het leven. Alles stond in dienst van het werk. Zelfs de momenten dat je rust nam stond die rust in dienst van het werk. Niet om er rijk van te worden, maar om je gezin te onderhouden. Niet zoals Sywert van Lienden, maar als Jaap van Delden. Knetterhard doorwerken en zorgen dat het land gevaccineerd wordt. Ging mijn vader vanuit Ommen naar Zuid-Limburg op vakantie, dan keek hij, als bakker, in alle etalages van bakkerijen wat er aan patisserie lag. In Arnhem zette hij zijn auto stil bij Musis Sacrum om even bij bakker Petri in de Steenstraat op werkbezoek te gaan.

Wikipedia vervolgt: Hoewel Calvijn pleitte voor ‘maathouden’, had Calvijn wel degelijk oog voor vermaak en plezier. Ook schrijft Calvijn over ‘de wijn die het hart verheugt’ als een weldaad van God. Gelukkig doet onze druif het goed en mogelijk kunnen we in het najaar weer wijn maken.

Ook de tarwe in de tuin doet het goed. Ik denk dat we dit jaar voor het eerst een broodje van eigen bodem gaan maken.

Want als echte calvinist, geniet ik er niet alleen van. Ik moet er ook wat mee doen.

14 juni 2021

Boeken over brood

“Doe maar twee halfjes fijn volkoren…”, zeg ik vaak tegen de mevrouw van bakker Hilvers in Arnhem. Het afgelopen jaar heb ik geprobeerd het fijne volkorenbrood van Hilvers na te maken. Na aanvankelijke blunders, zoals zout vergeten, ben ik toch aardig in de buurt gekomen. Het ging vaak fout met het invetten van het broodblik. Ik deed dat met olijfolie of zonnebloemolie, zoals we dat vroeger thuis ook deden. Ik heb in de bakkerij heel wat bussen gesmeerd met olie. Toch werkte dat niet. Het brood bleef vastplakken. Nu gebruik ik, na een tip van internet, bakspray van Dr. Oetker.

Het recept dat ik gebruik komt voor een deel van mijn molen leraar en voor een deel van Robért van Beckhoven. Je kent hem wel van “Heel Holland bakt”. Hij heeft twee mooie boeken geschreven, ik denk samen met een redactie, over brood. Eén boek gaat over brood in Europa. Het heet “Brood”. Daarin gaat hij opzoek naar aparte bakkerijen in onder meer België, Frankrijk, Italië en ook Nederland. Het boek is een spin-off van een serie over brood van omroep Max. Ook bij Robért moet naast gewoon brood ook figuurlijk brood op de plank. Het andere boek is een heel basaal boek met broodrecepten en heet “Meesterlijk brood”. Uit dat boek komt de basis van het recept dat ik gebruik. Gewoon fijn volkoren brood. Eigenlijk is het iets zwaarder tarwebrood. Het boek is een mooi boek en de ondertitel geeft de inhoud weer: leer bakken vanaf de basis. En nu kun je denken dat je bakkerszoon bent en brood kunt bakken, maar dat is niet zo. Er zijn oneindig veel valkuilen. Dit boek heeft me geholpen om een fatsoenlijk brood te maken.

Mijn recept voor één brood:

  • 250 gram tarwebloem
  • 250 gram volkorenmeel
  • 8 gram zout
  • 20 gram margarine
  • 6 gram suiker
  • 12 gram droge gist
  • 290 ml water

En dan zijn er nog twee andere boeken. Deze heb ik een dag in mijn bezit en ik vind ze prachtig!! Het boek geschreven door Issa Niemeijer-Brown heet “Een boek over brood” is prachtig ingebonden met een linnenkaft. Het kaft voelt aan als broodlinnen, dat je gebruikt om het brood af te dekken. Zodra je het boek pakt, voel je brood. De inhoud is ook prachtig. Het is echt een compleet boek met alle facetten van het broodbakken. Met gevoel, tot in detail beschreven en met recepten die ik vast nog weleens uit ga proberen.

Het boek geschreven door Noor Bas, Ineke Berenschot en Dion Heerkens met fotograaf Theo Jeunissen beschrijft het project waar ik op mijn eigen postzegel mee bezig ben: Hoe kom ik van eigen verbouwd graan, wat ik zelf maal tot een zelfgebakken brood. “oude granen, nieuw brood”, zoals het boek heet, doet me denken aan de scriptie die ik op de HEAO maakte naar aanleiding van het boek “Hou het klein” van Schumacher. Schumacher was een econoom in de jaren zestig in Groot Brittannië die zich bezig hield met kleinschalige economie. Het vervoeren van van alles over de wereld kost gigantisch veel energie. Je zou moeten proberen zoveel mogelijk alles dicht bij huis te hebben. Met mijn project over brood probeer ik dat ook. In het boek “oude granen, nieuw brood” staan een aantal voorbeelden van boeren, molenaars en bakkers die precies weten waar hun product vandaan komt en waar het naar toe gaat. Alle voorbeelden komen uit Nederland. Er staan ook recepten in die werkbaar zijn. Vanochtend begonnen met het maken van een moeder desem. Dat duurt acht dagen. Ik zal in dit blog verhalen over hoe dat verder gaat….

Het begin van desem

3 februari 2021

31 december 2020 – Tarwe, een nieuw begin

Met wie ik ben maakte gisteren deze foto op de tuin. De foto symboliseert de overgang van oud naar nieuw. onder het kleed zie je groen gras. Dat is wintertarwe. Gezaaid in november en het wordt geoogst eind juni. Nu ligt het onder het kleed, omdat het beschermt moest worden tegen te muizen. Die vinden tarwe heerlijk, wanneer het als zaad in de grond ligt. Trouwens ook als het rijp is. Zij bepalen deze zomer wanneer ik de tarwe ga oogsten.

Wie weet maak ik komend jaar mijn eerste brood.

31 december 2020

18 november 2020 – Winterklaar? Wintertarwe!

Rechts
Links

Wat er nu nog staat zijn eigenlijk allemaal groenbemesters, behalve prei, spruitjes en boerenkool. Nogal Hollands. Van de groenbemesters heb ik geen verstand. Met wie ik ben is daarvoor verantwoordelijk. Met uitzondering van de wintertarwe. De asperges, de kardoen en artisjok zijn beschermd tegen vorst met stro van de deze zomer geoogste tarwe

Wintertarwe is eigenlijk geen groenbemester. Dat laat ik volgend jaar doorgroeien en als de muizen het willen, ga ik er ook wat van oogsten. We gaan het zien. Ik heb de tarwe gezaaid en daarover heen een ongediertedoek gedaan. De muizen kunnen er nu misschien niet bij. Die gezaaide tarwe korrels vinden ze heerlijk en daar blijft niets van over wanneer je er niets aan doet.

19 november 2020

Tarwe verwerken in 2020

Vorig jaar in september / oktober heb ik tarwe gezaaid. 250 gram van de molen en 250 gram wintertarwe van Vreeken’s zaden. Dat zaad van Vreeken is vergaan in de winter en dat van de molen is doorgegroeid naar volwaardige tarwe. Op de plaats van de wintertarwe heb ik zomer tarwe gezaaid en dat is ook opgekomen en volgroeid. het meest is geoogst, maar ik schat dat bijna 40% is vernietigd door de muizen. Inmiddels heb ik ruim 1 kg geoogst en daar ga ik meel van maken. Met de 500 gram van vorig jaar heb ik dus anderhalve kilo te malen. Hieronder een paar foto’s gedurende het proces.

Tarwe die ik heb gezaaid op de plek van de wintertarwe.
Rechts zie je de gezaaide tarwe, links de geoogste tarwe. De gezaaide tarwe ziet er veel droger en mooier uit qua vorm.
Oogsten van de tarwe
De tarwe ligt te drogen. Door de te vroege oogst i.v.m. de muizen moet het drogen.
De gedroogde tarwe wordt ontsteelt. Dat gebeurt professioneel door de combine. Hier met de hand.
Ontsteelde tarwe bestaande uit kaf en koren
Kaf en koren
Kaf en koren scheiden
Kaf en koren gescheiden. In het koren op de schaal zit nog kaf en koen aan elkaar vast. Dat moet er nog uit.
Anderhalve kilo tarwe. Dat gaan we nog malen.

18 augustus 2020

25 juli 2020 – oogst

We zijn een week niet op de tuin geweest en benieuwd hoe het ervoor staat. Zijn de bonen ver genoeg? Er zijn er zat. Naast bonen zijn er bieten, wortelen, rode kool, tuinbonen, aardappelen, uien en prei.

Vorige week heb ik de tarwe geoogst. Dat moest wel, want de muizen eten het op. De tarwe droogt normaal gesproken op het land. Nu ligt het op een doek op een bed.

Tarwe ligt te drogen
We hebben mooie aren….
Eén aar al een beetje uitgeklopt
Eén aar uitgeklopt, gedorst. Je ziet de vliesjes en de tarwe korrels.
Tarwekorrels

Om graankorrels te kunnen bewaren en te malen moet het graan droog zijn. Ook dat is een wetenschap. Kijk hier: https://broodsmakelijk.nl/graan-bewaren.

25 juli 2020

8 juli 2020 – eerste tarwe geoogst

Vanmiddag liepen we langs een akker hier in de buurt en zagen we de duiven van de gerst eten. De gerst is rijp dus. Zodra een groente rijp is, weten dieren dat het lekker is en gaan ze aan de gang. Ik moet naar de tuin, zei ik, een net over de tarwe leggen! Die duiven leken me ook een gevaar voor mijn tarwe. Om het veldje met de tarwe had ik al een speciaal “anti muis net” gemaakt, zodat de muizen er niet bij kunnen. Kom ik aan op de tuin, blijkt de eerste tarwe reeds te zijn opgegeten. Dat is niet best. Er stond al een muizenval tussen de tarwe en inderdaad zat er ook een muis in. Er was dus al een muis bij de tarwe!!! Hoe kwam die daar?

Tarwe oogsten

Inmiddels staan er vier muizenvallen tussen de tarwe. Ik heb wat nog niet geheel rijpe tarwe geoogst en ga morgen weer kijken. We zullen zien of ik de strijd kan winnen.

Gelukkig is er ook goed nieuws: gezaaide wortels en bieten komen boven de grond. Dat werd tijd. Eigenlijk al veel te laat. Maar ook: we eten bijna iedere dag uit de tuin. Heerlijk. Ook om te maken. En verder: De artisjok bloeit.

Bloeiende artisjok

8 juli 2020

11 april 2020 – Tarwe gezaaid

Rechts
Links

Het is droog. Elke dag een beetje water geven. Vandaag tarwe gezaaid. De tarwe zit onder een doek waar muizen niet doorheen kunnen. Anders eten ze de tarwe op. Goed afgedicht met zand. Als de plantjes door het doek heenkomen dan mag het doek eraf. Voor het doek zie je de wintertarwe die we in september 2019 hebben gezaaid. Dat is een experiment. Het is tarwe van de molen. Nu heb ik 250 gram tarwe van Vreeken zaden gezaaid en 125 gram speld.

Tarwe

Overigens vandaag ook de eerste asperges geoogst. Zin aan. Morgen bij het paasontbijt met eiersalade met bieslook (ook vandaag geoogst).

11 april 2020

Tarwe – Nieuwe ronde

In het seizoen 2018- 2019 is het verbouwen van Tarwe mislukt. (kijk hier) Hieronder het verslag van een nieuwe poging. Ik ben begonnen in augustus 2019 met twee keer 250 gram tarwe. De eerste 250 gram komt van molen De Kroon in Klarendal, Arnhem. De ander 250 gram komt van Vreeken zaden uit Dordrecht. Twee veldjes van 3 m2 naast elkaar. Hieronder het fotoverslag

Schone grond waarop is gezaaid op 28 augustus
Het (tarwe) zaad afgedekt met anti ongedierte doek, dat wel UV lucht en water doorlaat. Je ziet op 3 september het tarwegras er doorheen..
Het gevaar van ongedierte is voorlopig verdwenen. Muizen en ratten vinden alleen de rijpe korrel lekker. Het ongedierte doek heb ik er 4 september afgehaald. Het rechter stuk is Tarwe van molen de Kroon en het linker stuk is van Vreeken Zaden.

Tarwe geoogst, maar niet veel….

Vandaag teruggekomen van vakantie. Voor de vakantie zag alles er nog mooi uit. Nu twee en een halve week later is er een ramp gebeurd. Een beest heeft een gat gebeten in Bagdad, de omheining. Er is een enorme ravage ontstaan in het veld. De meeste halmen zijn geknakt, veel korrels liggen op de grond en zelfs in de tomatenkas ligt tarwe. Bij de asperges is een gat in de grond. Dat zal ik morgen uitgraven en kijken wat daar in is getransporteerd. Ongeveer 90% van de oogst is mislukt. 10% hebben we meegenomen naar huis en gedorst. Uiteindelijk hebben we zo’n 500 gram tarwe geoogst, waar we 250 gram tarwe gezaaid hebben. Het is niet anders. Inmiddels heb ik me ingeschreven voor de cursus “omgaan met teleurstellingen”. Deze cursus wordt jaarlijks gegeven aan belangstellenden binnen de vereniging.

Een collega tuinder zei: “Nu, dit zul je volgend jaar niet weer proberen….” Natuurlijk doe ik dat wel. Ik ben benieuwd of ik er 5 kilo vanaf kan halen. Wanneer ik de tarwe geoogst had voor de vakantie, was er niks aan de hand geweest. Overal in Duitsland en Frankrijk is tijdens onze vakantie tarwe geoogst. Ook dus in Schaarsbergen, maar dat was door de verkeerde levende wezens. Het is niet anders!!

1 augustus 2019