Auteur: GertHengelaar

In Zuid Amerika heb je de Rio Grande, in Noord Amerika de Missisippi, in Afrika de Zambezi, bij Arnhem de Rijn en hier in Patna de Ganges. Ganga noemen ze hem hier. De Ganges ontspringt ergens in de Himalaya. Onder andere de Kali Gandaki, waar we langs liepen op onze tocht in Nepal, komt uit in de Ganges. Zo schoon als hij daar lijkt, ze smerig is de rivier hier in Patna. Zagen we in Kagbeni blauwe luchten, hier zien we alleen smog. De zon is verdwenen. En dan moet je je nog bedenken dat ook nog Bangladesh de Ganges voor leven zorgt en pas daar de Indische Oceaan in stroomt.

Wij zijn hier in de droge tijd. Een beetje regenwater en een beetje smeltwater vult de rivierbedding. Deze rustige rivier wordt in de Monsoon een monster van geweld. Alles wat deze rivier tegenkomt, en dat is niet niks, stroomt ongezuiverd de oceaan in.

Op deze rivier varen we. Hier is de rivier dik twee kilometer breed met in het midden een eiland. Daarop is landbouw en worden zoals overal in India een paar koeien gehouden. Vaar je tien minuten terug naar de stad, dan kom je in een stad met in 2001 1,4 miljoen inwoners, waar ze een metro aan het bouwen zijn. Een groter contrast is niet mogelijk.

Dit contrast kan ik niet aan.

6 december 2023

We zijn in India, Bihar, Patna. 300 kilometer van Pokhara en ongeveer 16 uur reizen in twee dagen. Wat een belevenis…. Eerst met gevaar voor eigen leven scheuren over de wegen in Nepal. Bijna iedere weg is ‘under construction’ of er is achterstallig onderhoud danwel er zijn bewuste verkeersremmende maatregelen. Een kilometer gewoon doorrijden is er niet bij.

Uiteindelijk kwamen we na zeven uur aan in Bīrganj, de Nepalese grensplaats. Er is volop actie en handel in alles. We lopen van ons hotel naar de grens ongeveer twee kilometer: om nooit te vergeten: een kind maakt huiswerk op de stoep, de auto’s en tuktuks toeteren onbegrijpelijk en het rauwe vlees van kippen, vissen en geiten hangt aan de muur.

De volgende dag gaan we de grens over… pffff. Praat nooit meer over een Nexit!!! Wat een bureaucratisch gebeuren. Eerst uitchecken in Nepal. De man die het stempel moet zetten is er nog niet en komt even later op de brommer. Dan inchecken in India. Bijna dezelfde procedure als op het vliegveld: foto, vingerafdrukken, maar hier was ook een groot boek. Het leek op het grote boek van Sinterklaas. Het was tenslotte 4 december… Al onze credentials werden er en detail in opgeschreven. Je snapt er niks van.

Uiteindelijk de eerste grens over. In India. Was het in Bīrganj druk, hier in Raxaul was het een compleet gekkenhuis. Direct werd ik te pakken genomen, ik hou het netjes, door de tuktuk chauffeur die geen wisselgeld had. Gelukkig waren we op tijd op het station. De trein in. We hadden gereserveerde plaatsen voor een habbekrats. We zaten goed en konden mooi het Indiase land zien. Het voldeed volledig aan het beeld dat we hadden. Mensen op het land aan het werk, motoren voor de spoorwegovergangen, veel mensen in de dorpen en steden en ongelofelijk veel plastic.

Vervolgens in Patna kwamen we in ‘Bollywood’ sferen in het hotel voor de bruiloft. Ik stap over een grens in een wereld die ik nog niet ken.

We gaan het meemaken!!

5 december 2023

Pokhara is een stad met minstens twee gezichten. Aan de ene kant heb je de stad, waar door Nepali gewoon geleefd wordt. Aan de andere kant heb je Lakeside. Hier kun je alles vinden, vooral ook wat je niet nodig hebt.

Pokhara zelf is zo groot als Utrecht. Een paar wegen doorsnijden de stad. Het is gewoon een derde wereld stad met veel viezigheid en grote verschillen in welvaart tussen mensen. Armoede maar ook gewone handel. Het is geen mooie stad. Gisteren liepen we er tien kilometer doorheen. Af en toe kom je nog oude pandjes tegen, maar het meeste is nog geen veertig jaar en vaak nog geen tien jaar oud.

Dan Lakeside. De naam zegt het al. Het ligt aan een meer en daar kun je met bootjes op varen. Er is een wandelpad langs het meer, waar mensen allerlei waar aanbieden. Van orange juice tot kralen. Het is er aangenaam toeven. Je kunt heerlijk op een terras zitten, flaneren en noem maar op. Er zijn talloze winkeltjes en er lopen mensen overal vandaan: Chinezen, Europeanen, Australiërs. Russen heb ik er niet veel gezien.

Vandaag zijn we hier voor het laatst. Het is een heldere dag en je kunt vanaf het voetpad langs het meer de bergen zien. Echt, mooier wordt het niet.

2 december 2023.

De president van China, Xi Jinping, en de president van de Verenigde Staten, Joe Biden, praten over van alles: over het klimaat, over Oekraïne, over Palestina en Israel, over de economie, en noem maar op. Waar ze ook over (laten) praten is over ASML, een simpel bedrijfje in Veldhoven, Nederland dat chipmachines maakt voor de grote chipproducenten, als Samsung en Intel. Geen chips dus, maar machines, zoals Stork vroeger in Hengelo de machines voor de textielindustrie maakte. Die machines hebben de beste technologie en daarom heeft ASML bijna een monopolie. De aandelenkoers ging in vijf jaar van € 135 naar € 630 met een maximum van tegen de € 800.

Zo’n bedrijf heeft slimme mensen nodig. Die hebben we genoeg in Nederland zou je denken. Maar niets is minder waar. Veel, ook in Eindhoven wonende werknemers, komen uit Aziatische landen. India voorop. En zo kan het gebeuren dat iemand in mijn familie met een Indiër is thuis gekomen, ik nu in Nepal zit en volgende week naar hun bruiloft ga.
Met wie ik ben komt uit dezelfde plaats als ik, maar wij wonen al niet meer in die plaats. Maar de generatie na ons, komt mensen tegen from “all over the World”. Dus die trouwen ook “all over the World” .

Gisteren was ik in een Nepalese kledingwinkel om met onze Nepalese vrienden een Sari te laten maken voor met wie ik ben. Een echte Sari. Prachtig om te zien. Wie hadden die dag al heel wat voorbeelden gezien, want deze periode is de periode dat veel mensen trouwen. Het is mooi, droog weer, de monsoon is echt over, de lucht is helder en de oogst van het jaar is binnen. Het bezoek aan de winkel was een prachtige ervaring!

Zondag gaan we met de taxi naar de grens en in India met de trein naar de bruiloft. We gaan het zien. Het lijkt me een belevenis.

30 november 2023

Ik dacht aan deze woorden van Eddie Vedder tijdens de legendarische show van Pearl Jam op Pinkpop 1992. Ik was er zelf niet, maar nam het op op de videorecorder. Twintig jaar later maakte ik een DVD van de opname en nu deze woorden in me opkomen voor het begin van weer een nieuwe wandeling, nu vind ik de woorden en het gezicht van Eddie direct op YouTube. Wat heb ik dat vaak gezien!

We lopen weg uit Marpha richting de nieuwe weg. Eerst kopen we nog wat appels. Sinds een jaar of tien worden er veel appels geteeld in dit gebied. Het zijn ontwikkelingsprojecten. Japanse appels, Italiaanse appels… helaas zie ik nog geen Jonagold uit Nederland. Maar misschien kunnen die niet tegen dit klimaat. De appels worden lokaal verbouwd, geoogst en verkocht en er wordt werkelijk van alles mee gemaakt. Het belangrijkste is natuurlijk Raksi, lokaal gedistilleerd. Maar ook appeltaart, gedroogde appels en vanochtend bij het ontbijt at ik een appelpannenkoek, zoals mijn moeder die vroeger altijd maakte. Heerlijk.

Ik verheug me erg op deze ochtend. In 2007 liepen we hier bij stralend weer en zagen we aan de ene kant de Daulaghiri en aan de andere kant van de rivier het Annapurna massief. Zo fantastisch! Vandaag schijnt de zon niet. We lopen niet door de rivier, maar via de nieuw aangelegde weg. Maar het is er niet minder mooi om. Het is ongelofelijk. Dat mensen hier leven en een bestaan opbouwen. Eigenlijk geweldig dat er een weg is en dat er veel minder gedragen hoeft te worden op de hoofden of met ezels of op welke andere manier dan ook. We zien armoede en ook deels lege dorpjes, wat ook kan komen door het seizoen. Maar we zien ook veel ontwikkeling ten goede, zoals scholen en de hbo-opleiding naast ons hotel.

Mijn beeld is dat ontwikkeling mensen vooruit helpt. Het verschrikkelijke werk is deels gestopt. De weg wordt niet meer met de hand aangelegd, zoals in 2007, maar met Hyundai gravers, brekers en tractoren. Voor mijn kleinzoon: we zagen zelfs een John Deere. En natuurlijk wil je dingen anders. Waarom is er geen 100% gezond drinkwater? Nu gooien mensen al die lege waterflessen in de rivier. Wat een bende! En waarom leg je een goeie weg niet eerst aan in een dorp, zodat de bewoners geen stof happen? Vaak is de weg tussen dorpen beter dan in de dorpen. Dat zagen we ook op de weg van Kathmandu naar Pokhara.

Er is al veer geschreven over ontwikkeling en het laatste is ook nog niet geschreven. Ik tik maar wat gedachten tijdens tijdens één van de mooiste wandelingen in mijn leven: langs De Kali Gandaki tussen de Annapurna en de Daulaghiri..

27 november 2023

Vandaag terug in Pokhara vanuit Kalopani. Onderweg toch wel veel hard werk gezien. Misschien het positieve beeld van gisteren wat negatief bijstellen. Soms is werk geen werk, maar sloven… Knetterhard werken onder slechte omstandigheden. Het woord slavernij komt in me op, maar dat heeft toch meer een Qatarese dimensie.

De reis per jeep ging goed!

28 november 2023

Wanneer je hier rond loopt, komt steeds de vraag naar voren: Wat is vooruitgang? We vertrekken uit Muktinath, waar ze volop investeren in de mensen uit India, waarvan ze verwachten dat ze de komende jaren zullen komen. Het geld voor die investeringen komt slechts ten dele van de lokale bevolking. Zij hebben geen spaarpotje op gebouwd. Want het boerenleven hier is een leven met seizoenen. De oogst is nu binnen, het veld wordt klaargemaakt en in het voorjaar wordt er gezaaid. Genoeg voor een jaar. Daar kun je geen hotel van bouwen met vier verdiepingen. Ze zullen gaan werken in de hotels voor weinig geld, veronderstel ik.

De weg waar we deels overlopen is aangelegd met Chinees geld. Vroeger liep de hoofdweg door het dorp waar we nu zijn, Marpha. Het is nog heel. Er zitten mannen op het dorpsplein, kinderen komen uit school er zijn winkeltjes met prullaria. Het is zo op het eerste gezicht goed toeven. Bij andere dorpen loopt de hoofdweg midden door het dorp. De boel lijkt kapot. Maar er is wel handel. Dus geld.

Ondertussen is het uitzicht van vandaag weer adembenemend mooi.

26 november 2023

Weer gaat de blues van Harry Muskee met ons mee…. We lopen vandaag naar Muktinath. Op plaatsen waar natuur en bergen zich in al hun glorie laten zien, komt religie om de hoek kijken. Ooit liepen we naar een pas op de grens van Zwitserland en Italië en kwamen we Maria, de moeder van Jezus, tegen. Hier hoog in de bergen is Boeddha oppermachtig. Overal tempeltjes als in Zuid Limburg en nu waar we zijn is een enorm Hindoeïstisch, Boeddhistisch centrum. Mensen uit India en vele andere landen komen hier voor hun pelgrimage.

Met wie ik ben en ik zijn hier voor de natuur. Ik vooral omdat ik gek ben van het Annapurna circuit. Rond een berg lopen kan ik misschien. Maar rond deze berg? Dat gaat me niet lukken. Vier jaar geleden waren we in Manang en nu in Muktinath. Ik vind het geweldig. Op de stelling van de molen zeggen we vaak: mooier wordt het niet. Lekker windje, heerlijke zon en draaien maar met de molen.

Maar hier: overweldigend, once in a life time: mooier wordt het echt niet. En je kan er van alles op afdingen, wanneer het gaat om het klimaat, cultuur en de natuur. Je moet misschien wel denken: doe het nu, want over 50 jaar kan dit niet meer. Het wordt ontwikkeld nu. Wij gingen te voet, velen met de taxi of de bus. Over 30 jaar komen ze net als in Zermatt met de helikopter. Nadat we bij de tempel waren geweest, bleek dat er al een heli platform is. En zelfs dat Xi uit China hier al is geland. (NB: teveel info voor één blog.)

Nog even terug naar onze tocht: Onderweg lopen we soms langzaam, soms stijl omhoog. Intrigerend zijn de holen in de bergen. Die zijn niet natuurlijk, zo blijkt als ik daar naar vraag bij de porter. De holen zijn gebouwd door vluchtelingen uit Tibet. Later kregen ze van de Nepalese koning het recht om te komen wonen. Nu bouwen ze hun eigen bestaan op in Nepal. Ik denk dat we daar in het Nederland van na 22 november 2023 nog wat van kunnen leren. Je kunt er hier over lezen.

25 november 2023

Vanochtend vroeg op. Na het ontbijt zagen we buiten de start van de dag in Jomsom. Bussen wachten, de straat wordt geveegd en de koeien gaan onderweg. Waar naar toe? Geen idee.

Dan: Down the Road we go. De blues van Harry Muskee zit de hele dag in mijn hoofd. We lopen we naar Kagbeni. Dat moet vroeg want om elf uur begint het te waaien en dan is het echt koud. De nacht was minus 7 en overdag is het iets boven het vriespunt. Uit de wind, in de – felle – zon is het heerlijk. We lopen dus. Velen gaan ook deze weg met bus, auto of scooter. Toch valt het ons niet tegen. Voor ons zien we de loop van de Kali Gandaki. De rivier bestaat nu uit een aantal kleine stromen, maar in de Monsoon is het een kolkende rivier, die alles meeneemt wat hij tegenkomt. We zien op verschillende plaatsen de gevolgen van dat geweld. Ergens onderweg lunchen we in het Hill ton restaurant. Veel van de restaurants refereren nog aan de jaren zestig, toen de hippies hier voor boeddhistische love and peace kwamen: Jimmy Hendrix, Bob Marley en dat soort namen. Zij waren denk ik de eerste toeristen in dit gebied.

Verder zien we de landbouw bij het dorp. Het land wordt klaargemaakt voor het voorjaar. In de winter groeit hier niets en is het nog veel kouder dan nu. Met de hand en met ossen wordt geploegd en gehakt.

Na de wandeling maakten we nog een ommetje. Na de monsoon in 2021 zijn hele stukken van het dorp waar we nu zijn weggeslagen. De schade is nog goed te zien.

Morgen gaan we omhoog, richting Muktinath. Vier jaar geleden waren we in Manang, aan de andere kant van de Annapurna’s. Tussen Manang en Muktinath licht de Thorung La pass. Dat is figuurlijk voor ons een brug te ver.

24 november 2023